سنگ پیریت

پیریت نام خود را از “pyr” در زبان یونانی به معنی “آتش” و کلمه “pyritēs” به معنی “نشات گرفته از آتش” گرفته است زیرا هنگامی که به کلوخه ای از آن با فلز ضربه بزنید جرقه تولید میشود. شباهت سنگ پیریت به طلا از نظر رنگ طلایی خود سبب شده که به طلای ابلهان مشهور شود زیرا تقریبا ارزشی ندارد ولی در گذشته افراد ساده لوح تصور میکردند طلا است. البته اینکه تفاوت پیریت با طلا چیست و یا این کانی چه کاربردی دارد را در ادامه بررسی خواهیم نمود.

پیریت (Pyrite) یک کانی متشکل از سولفید آهن با ترکیب شیمیایی (FeS2)، شامل 46.67 درصد آهن و 53.33 درصد وزنی سولفور است که در واقع مهمترین شکل معدنی سولفید آهن است. پیریت دارای جلایی فلزی و وزن مخصوصی بالا و با رنگهایی چون زرد برنجی یا خاکستری مایل به زرد است. نسبت به دیگر کانی های فلزی زرد دیگر سخت تر بوده و دارای رنگ خاکه سیاه و معمولا ته رنگ سبز است.

ساختار بلوری

پیریت از کانیهای معمول در طبیعت است که تنوع گسترده ای در شکل، بسته به نوع رخداد آن دارد. این تنوع به علت تفاوت محیط یا موقعیت رشد بلوری است. ریخت شناسی بلورهای پیریت اولین بار توسط اندو (Endo) و با استفاده از میکروسکوپ الکترونی مطالعه شد. تعداد ۱۹ سطح بلوری برای این کانی گزارش شده است.

به طور کلی میتوان گفت که سیستم بلوری پیریت ایزومتریک است. بهترین شکل کریستالی آن به صورت مکعبی میباشد که البته این کانی میتواند در فرم های اکتاهدرال، پیریتوهدرال و یا دودکاهدرون نیز ظاهر شود که اغلب دارای خطوط شیارداری روی سطح آن هستند. این کانی در طبیعت به صورت بلورهای شکل دار با سطوح شاخص پائین رخ داده، اشکال شاخه ای، قیفی و مویی شکل آن کمیاب اند. بیشتر بلورها از یک یا ترکیب چند سطح مختلف تشکیل شده اند.

فرق پیریت و طلا

سنگ را در سایه (نه در زیر نور خورشید) بررسی کنید. طلای واقعی در زیر سایه هم درخشندگی و رنگ زرد خاص خود را دارد اما طلای ابلهان(پیریت و میکا) در سایه کدرتر می شوند و جلای زیبایی ندارند.
سعی کنید تکه ای از آن را با چاقو ببرید. طلای واقعی کاملا نرم و قابل انعطاف است و حالت چکش خوری دارد. و می توان با چاقو آن را برید. طلای ابلهان هنگام بریدن خرد و یا پوسته پوسته می شود.
روش دیگر با ناخن است. اگر ناخنتان به مقدار کمی هم بلند باشد با فشار دادن کمی به داخل طلا فرو می رود ولی پیریت پوسته پوسته(ورقه ورقه) می شود.
بررسی دیگر با ذره بین است. اگر با ذره بین نگاه کنید و ساختاری لایه ای مشاهده کردید پس به احتمال زیاد طلای واقعی نیست.

اگر سنگ حاوی پیریت را زیر مشعل حرارتی قرار بدهید بوی گوگرد فضا را پر می‌کند.
طلای واقعی بیشتر حالتی گردی دارد تا ساختاری پوسته مانند.
با یک قطره اسید بر روی قسمتی از سنگ که بنظر می رسد طلا باشد بریزید اگر طلا باشد هیچ اتفاقی نخواهد افتاد ولی اگر بر روی پیریت ریخته شود شروع جوشیدن می کند